Egzama

EGZEMA / DERMATİT

Egzema/dermatit, bedensel veya dış nedenlerle deride ortaya çıkan enflamatuvar
bir yanıttır. Akut tipinde deride kaşıntılı, eritemli, veziküllü, sulantılı lezyonlarla
karakterizedir. Kronikleştiğinde kaşıntı, kuruluk, hiperkeratoz ve fissürler görülür.
Bu lezyonların bir kısmı veya hepsi bir arada olabilir.
En sık görülen iki tipi vardır:
Atopik dermatit
Kontakt dermatit

ATOPİK DERMATİT
Aile öyküsünde deri ve/veya solunum yolu alerjisi bulunabilen egzema türüdür.
Nedenleri
Besinler* (yumurta, süt, çerezler, soya, balık ve buğday)
İnhalanlar (akarlar, polenler, küf ve mantar sporları)
Mikrobiyal etkenler (bakteri ve virüsler)
* Etiyolojideki rolü kanıtlanmadıkça besinler yasaklanmamalıdır.

Tanı
Öykü ve klinik bulgularla konur.
Erken başlama yaşı
Ailesel atopi öyküsü
Kaşıntı, yaygın deri kuruluğu
Lezyonların tipik dağılımı
- Bebeklerde yüz, ekstremitelerin dış kısımları ve boyun
- Çocuk ve erişkinlerde kıvrım bölgeleri, özellikle antekübital ve popliteal
bölgeler
Kronik olarak tekrarlayan dermatit tablosu

Ayırıcı
tanı
Seboreik dermatit
Kontakt dermatit
Psöriyazis
Çocuklarda bazı immün yetmezlik hastalıkları
Yüzeyel mantar enfeksiyonları

Tedavi
Temel amaç kaşıntı ve kaşıntıyı tetikleyen ya da neden olabilen faktörlerin
azaltılmasıdır. Bu nedenle, öncelikle bazı genel önlemler alınmalıdır. Yaşanan
ortam kuru olmamalı ve ısısı sabit tutulmalıdır. Banyo suyu ılık olmalıdır. Giysiler
pamuklu, tırnaklar kısa olmalıdır. Akut ataklarda çocukluk çağı aşıları
uygulanmamalıdır.
İlaçsız tedavi
Nemlendiriciler: Sıvı vazelin veya uygun nemlendiriciler banyodan sonra ilk
3 dakika içinde uygulanmalı ve gün içinde deri kurudukça tekrarlanmalıdır.

İlaçlı tedavi
Topikal kortikosteroid
Topikal kortikosteroidler güçlerine göre tercih edilebilir.
Güç Örnek
Az %1'lik hidrokortizon
Orta %0,05'lik klobetazon butirat
Güçlü %0,1'lik betametazon ve hidrokortizon butirat
Çok güçlü %0,05'lik klobetazol propiyonat
- Bebeklerde az güçlü (hidrokortizon %0,5) pomad veya kremler kullanılır.
Günde 1-2 kez, ince bir tabaka halinde, lezyonlar geçene kadar veya en
çok 2 hafta kullanılır. Daha uzun süre kullanmak gerekiyorsa, en az 1 hafta
ara verilir ve bu dönemde nemlendiricilerle tedavi sürdürülür.
- Daha büyük çocuklar ve erişkinlerde orta güçlü (klobetazon butirat %0,05)
topikal kortikosteroid tercih edilir. Yanıt alınamazsa veya kalın plaklı
lezyonların olduğu durumlarda çok güçlü veya güçlü (klobetazol propiyonat
%0,05, hidrokortizon butirat %0,01) topikal kortikosteroidler gerekebilir.
- Yüz, kıvrım bölgeleri ve çocuklarda altbezi alanında az güçlü topikal
kortikosteroidler seçilmelidir. Bakteri veya mantar enfeksiyonlarının
varlığında topikal kortikosteroid kullanılmamalıdır.

Oral antihistaminik
Hidroksizin: Yetişkinde : 25 mg/doz 3-4 kez tekrarlanabilir.
Çocukta : 2 mg/kg/gün 3-4 dozda (en çok 120 mg/gün)
Oral antihistaminik kullanımına kaşıntı kontrol altına alınana dek devam edilir.

Topikal antibiyotik
Akut sulantılı lezyonlar üzerinde sarı, bal rengi kurutlar görüldüğünde mupirosin
veya sodyum fusidat içeren pomadlar 7-10 gün süre ile günde iki kez uygulanır.

İzlem
Atopik dermatit kronik ve tekrarlayan ataklarla süren bir hastalıktır. Ataklar
sırasında uygun tedavi önerileri ile izlenmelidir.

Sevk
Önerilen tedavilerle kontrol altına alınamayan
Yaygın egzematöz bulguları olan
Tedaviye dirençli kronik atopik dermatitli hastalar sevk edilmelidir.

KONTAKT DERMATİT
Deriye temas eden maddelerle oluşan egzema türüdür. Etkenler çevre koşulları,
meslek ve kişisel faktörlere göre farklılık gösterir. Sıklıkla sabun, deterjan ve
çeşitli kimyasal maddeler (metaller, boyalar, bitkiler, topikal ilaçlar) neden olur.
Genellikle irritan ve alerjik olmak üzere iki farklı mekanizma ile oluşur.

Tanı
Etkenin deriye temas ettiği bölgelerde şiddetli kaşıntı, eritem, vezikül, sulantı
ve kurutlu lezyonlar.
Kronik olgularda deri sert, fissürlü, kaşıntılı ve kurutlu bir görünüm alır.
Öykü ve klinik bulgularla konur.

Ayırıcı tanı
Atopik dermatit
Seboreik dermatit
Psöriyazis
Herpes simpleks enfeksiyonu
Yüzeyel mantar enfeksiyonları

Tedavi
Temel amaç alerjenle teması önlemektir. Bu da, alerjenden uzaklaşmak veya
koruyucu malzeme (eldiven, koruyucu giysi gibi) kullanmak ile mümkündür.
Topikal kortikosteroidler:
Akut sulantılı lezyonlarda güçlü kortikosteridli (klobetazol propiyonat) kremler
tercih edilmeli ve semptomlar düzelene kadar ya da en çok 2 hafta devam edilmelidir.
Sulu lezyonlarda ilacın krem formu, kuru lezyonlarda pomad formu kullanılmalıdır.

Sevk
Tedaviye dirençli yaygın lezyonları olan hastalar nedene yönelik araştırma için
sevk edilmelidir.

Kaynaklar
1. Belsito DV. Allergic Contact Dermatitis. Freedberg IM, Eisen AZ, Woff K, ed. Dermatology in General
Medicine. New York: McGraw Hill. 1999;1447-61.
2. Kayaalp S O, ed, BNF/TİK Türkiye İlaç Kılavuzu, İstanbul: Turgut Yayıncılık, 2001
3. Braun FO, Plewig G, Burgdorf WHC. ed. Dermatology. Berlin: Springer-Verlog. 2nd ed. 2000;
457-64.
4. Leung DYM, Tharp M, Boguniewicz M. Atopic Dermatitis: Freedberg IM, Eisen AZ, Woff K,
ed. Dermatology in General Medicine. New York: McGraw Hill. 1999;1464-80.
5. Odom RB, James WD, Berger TG. Contact Dermatitis: Disease of The Skin. 9th ed. Philadelphia:
Saunders. 2000; 95-123.
6. Odom RB, James WD, Berger TG. Atopic Dermatitis: Disease of The Skin. 9th ed. Philadelphia:
Saunders. 2000; 69-76.
7. Tofte SJ, Hanifin JM. Current Management and Therapy of Atopic Dermatitis. J Am Acad Dermatol
2001;44:13-6.
Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi